Depremde Yıkılan Bina Nedeniyle Yapı Ruhsatını Düzenleyen, Kontrol İşlemlerini Yapan, Yapı Ruhsatını Onaylayan Belediye Personelinin Cezai Sorumluluğu

Bilim Ve Fennin Gerektirdiği Teknik Şartlara Aykırı Davranan, Üzerlerine Düşen Dikkat Ve Özen Yükümlülüğüne Aykırı Davranarak, Meydana Gelen Ölümler Bakımından Mevcut Sonucun Gerçekleşmesinde Etkili Olan Sanıkların Eyleminin Bilinçli Taksirle Öldürme Suçunu Oluşturacağı,

Oluşa Ve Dosya Kapsamına Uygun Olmayan Gerekçelerle Sanıklar Hakkında Beraat Kararları Verilmesinin Hukuka Aykırı Olduğu Hakkında.

Yargıtay 12. Ceza Dairesi’nin 27.12.2022 tarih 2020/10626 E. 2022/10721 K. Sayılı kararı:

“…

DAVA : Taksirle öldürme suçundan sanıkların beraatine ilişkin hükümler, katılan vekili tarafından temyiz edilmekle, dosya incelenerek gereği düşünüldü:

KARAR : 23.10.2011 tarihinde yerel saatle 13:41 sıralarında, merkez üssü ... ili, ... ilçesinde meydana gelen ve merkez üssü ... köyü civarı, değeri değişik kuruluşlara göre 7,1 ile 7,3 arasında değişen, odak derinliği 19,02 km olan depremin meydana gelmesi üzerine, ... Mah. 2011 ada 23 parsel ve 212 ada 46 parselde bulunan ... Apartmanının yıkılması ve çökmesi sonucu dokuz kişinin öldüğü, yapılan ölü muayene işlemi sonucu ölenlerin göçüğe (depreme) bağlı olarak hayatlarını kaybettiklerinin tespit edildiği olayda;

... Teknik Üniversitesi Mühendislik Fakültesi Dekanlığına bağlı İnşaat Mühendisliği Bölümü tarafından Nisan 2012 tarihinde hazırlanan bilirkişi raporuna göre; binanın elektrik, mimari ve statik projesinin olduğu, ancak statik projeye ait hesap çıktısının bulunmadığı, ... Apartmanına ait mimari ve statik projelerde herhangi bir malzeme özelliğine rastlanmadığı, apartmanın yapım yılına göre 1975-Afet Bölgelerinde Yapılacak Yapılar Hakkında Yönetmelik kapsamına girdiği, parça beton numuneler içerisinde, boyut itibariyle standart dışı agregalar olduğunun tespit edildiği, karot numuneleri üzerinde gerçekleştirilen merkezi basınç deneyleri sonucunda, betonunun ortalama basınç dayanımının 14.88N/mm2 olarak elde edildiği, elde edilen bu değerin 1975 yılında yayımlanan ve ... Apartmanının analizlerinde dikkate alınan, Afet Bölgelerinde Yapılacak Yapılar Hakkındaki Yönetmelikte belirtilen minimum beton sınıfı olan B160'ı sağladığı, ancak karot sayısı ve yapı enkazı resimleri dikkate alındığında, hesaplanan bu ortalama değerin tüm yapıya ait betonu yansıtma olasılığının düşük olduğunun, proje verilerine göre yapılan analizler sonucunda tekil temellerin, zemin emniyet gerilmesi, donatı ve kesit alanı açısından %90.5'inin, zemin kat kolonlarının kesit, pursantaj oranı ve donatı alanı açısından %62'sinin, zemin kat kirişlerinin kesit ve donatı alanı açısından ise %3'ünün yetersiz olduğunun, statik projelerde herhangi bir kolon düşey açılımı ve kolon-kiriş bağlatı detayının bulunmadığının, sonuç olarak dosyadaki belgelerden bina taşıyıcı elemanlarının uygulamadaki donatı detaylandırmasının yetersiz olduğunun belirlendiği,

... Apartmanına ilişkin ön inceleme sırasında alınan bilirkişi raporuna göre, yapı ruhsat aşamasında fenni mesul tarafından verilmesi zorunlu olan belgelerin bulunmadığı, sadece 10/10/1994 tarihli noter tasdikli taahhütname olduğunun bu nedenle ilgili belgelerin temininden sonra ruhsat verilebileceğinin yazılı olduğu, Belediye tarafından yazılan 10.10.2012 tarihli yazıda, apartmana ait 14.10.1994 tarih ve 330/A numaralı yapı ruhsatının bulunduğu, ruhsat alınan sürede inşaatın bitirildiği, 20.06.1995 tarih ve 252 numaralı tadilat ruhsatı ile de kat ilavesi yapıldığı ancak söz konusu yapıya ait yapı kullanma izin belgesinin bulunmadığının belirtildiği, yapı ruhsatının ... tarafından düzenlendiği, kontrol işlemlerini ...' ın yaptığı, ...'ın ise yapı ruhsatını onaylayan İmar Müdürü olduğu,

Dosya kapsamında mevcut bilirkişi raporları, yapılan inceleme, değerlendirme ve deliller neticesinde; 1. derece deprem bölgesinde yer alan ... Apartmanının taşıyıcı elemanların donatı detaylandırmasında yetersizlikler olduğu, binada projelendirme, yapım ve ... bitimi aşamalarında Afet Bölgelerinde Yapılacak Yapılar Hakkındaki Yönetmelik ve İmar Kanunu esaslarına yeterince uyulmadığının belirlendiği,

... Valiliği İl İdare Kurulu Müdürlüğünün soruşturma aşamasında sanıklar ..., ... ve ... hakkında yaptığı ön inceleme sonucunda aldığı 09.11.2012 tarih ve 2012/62 Sayılı kararında, "...İmar Kanunu ve Yönetmelikleri gereğince bir binanın yapım aşamalarına başlamadan gerekli evrakların temin ettirilerek dosyasına konulmamasından, ayrıca 1 aylık süre ile fenni mesul olarak görev yapan ...'un fenni mesuliyetinin kabul edilmemesi veya sürenin bitimi neticesinde yapı sahibine ihtarat niteliğinde bir belge gönderilmemesi, yapı sahibi ile fenni mesul arasında sözleşmenin olmaması gibi evrakların temin edilmeden, inşaat ruhsatının 54. bölümünün fenni mesule imzalattırılmadan inşaat ruhsatının verilmesinde kusurlu oldukları..." gerekçeleri ile soruşturma izni verildiği anlaşılmakla yapılan incelemede;

Yapılan yargılamaya, toplanıp karar yerinde gösterilen delillere, incelenen dosya kapsamına göre, katılan vekilinin bir nedene dayanmayan temyiz sebeplerinin reddine, ancak;

... Teknik Üniversitesi Mühendislik Fakültesi Dekanlığına bağlı İnşaat Mühendisliği tarafından düzenlenen Nisan 2012 tarihli raporda; “deprem nedeni ile yıkılan binada ... aşaması ve sorumluluk ilişkilendirilmesi” adı altında tablo hazırlandığı, söz konusu binanın yapılış tarihi itibariyle, 1975 Afet Bölgelerinde Yapılacak Yapılar Hakkındaki Yönetmeliğe tabi olduğu, binada kullanılan betonun yönetmelikte belirtilen minimum beton sınıfı olan B160'ı sağladığı ancak karot sayısı ve yapı enkazı resimleri dikkate alındığında, hesaplanan bu ortalama değerin, tüm yapıya ait betonu yansıtma olasılığının düşük olduğunun, statik projelerde herhangi bir kolon düşey açılımı ve kolon-kiriş bağlatı detayının bulunmadığı, parça beton numuneleri içerisinde boyut itibariyle standart dışı agregaların olduğu, binanın mevcut taşıyıcı elemanlarının donatı detaylandırmasında yetersizlikler olduğu ve bu yetersizlikler dolayısıyla proje müellifleri, yapı sahibi ve müteahhidinin, teknik uygulama sorumlusunun ve belediyenin ilgili birimlerinin sorumlu olduğunun belirtildiği, ayrıca binanın ... bitimi aşamasında biten bina inşaatının projeye uygunluğunun denetlenmediği, bu nedenle belediyenin teknik uygulama yetkililerinin sorumlu olduğu sonucuna varıldığı,

İnşaatın yapıldığı tarihte yürürlükte bulunan, 1580 Sayılı Belediyeler Kanunun “Belediyenin Vazifeleri” başlıklı 15. maddesinin 79. bendinde “İmar planlarının yapımı ve uygulanması ile yapıların inşaat ve iskan ruhsatı aşamasında, Türk Standartları Enstitüsünün ilgili standardına uygunluk sağlamak, uygulamaları denetlemek ve bütünlüğü sağlayıcı tedbirler alma” hükmünün yer aldığı,

Buna göre, ... Apartmanına ait 14.10.1994 tarih ve 330/A numaralı yapı ruhsatının bulunduğu, 20.06.1995 tarih ve 252 numaralı tadilat ruhsatı ile de kat ilavesi yapıldığı ancak söz konusu yapıya ait yapı kullanma izin belgesinin bulunmadığı, yapı ruhsatının ... tarafından düzenlendiği, kontrol işlemlerini ...' ın yaptığı, ...'ın ise yapı ruhsatını onaylayan İmar Müdürü olduğu, bina sahibi tarafından inşaatına başlanılacak binanın yapım aşamalarına başlamadan önce İmar Kanunu ve Yönetmelikleri gereğince gerekli olan evrakların temin ettirilerek dosyasına konulmamasından, inşaat ruhsatının 54. bölümünün fenni mesule imzalattırılmadan inşaat ruhsatının verilmesi nedeniyle; 3194 Sayılı İmar Kanunun “Ruhsat alma şartları” başlıklı 22. maddesindeki, “Yapı ruhsatiyesi almak için belediye, valilik bürolarına yapı sahipleri veya kanuni vekillerince dilekçeyle müracaat edilir. Dilekçeye sadece tapu (istisnai hallerde tapu senedi yerine geçecek belge) mimari proje, statik proje, elektrik ve tesisat projeleri, resim ve hesapları, röperli veya yoksa, ebatlı kroki eklenmesi gereklidir. Belediyeler veya valiliklerce ruhsat ve ekleri incelenerek eksik ve yanlış bulunmuyorsa müracaat tarihinden itibaren en geç otuz gün içinde yapı ruhsatiyesi verilir. Eksik veya yanlış olduğu takdirde; müracaat tarihinden itibaren onbeş gün içinde müracaatçıya ilgili bütün eksik ve yanlışları yazı ile bildirilir. Eksik ve yanlışlar giderildikten sonra yapılacak müracaattan itibaren en geç onbeş gün içinde yapı ruhsatiyesi verilir.” hükmüne aykırı davrandıkları; binanın mevcut taşıyıcı elemanlarının donatı detaylandırmasında yetersizlikler olduğu, beton içerisinde standart dışı agregaların olduğu, malzeme kalitesinde, binanın proje ve yapım aşamasında yetersizlikler olması sonucu binanın meydana gelen deprem nedeni ile yıkılmasında, sanıklar ..., ... ve ...'ın objektif olarak var olan dikkat ve özen yükümlülüğünü öngörebilecek ve yerine getirebilecek durumda olmalarına rağmen, İmar Kanununa, 1975 Afet Bölgelerinde Yapılacak Yapılar Hakkında Yönetmelik hükümlerine ve dönem itibariyle bilim ve fennin gerektirdiği teknik şartlara aykırı davrandıkları, üzerilerine düşen dikkat ve özen yükümlülüğüne aykırı davranarak, mevcut sonucun gerçekleşmesinde etkili oldukları, bu nedenle meydana gelen ölümler bakımından sanıkların eyleminin bilinçli taksirle öldürme suçunu oluşturacağı gözetilmeksizin, oluşa ve dosya kapsamına uygun olmayan gerekçelerle sanıklar ..., ... ve ... hakkında beraat kararları verilmesi,

SONUÇ : Kanuna aykırı olup, katılan vekilinin temyiz sebepleri bu nedenle yerinde görüldüğünden, hükümlerin 5320 Sayılı Kanun'un 8. maddesi uyarınca halen uygulanmakta olan 1412 Sayılı CMUK'un 321. maddesi uyarınca isteme aykırı olarak BOZULMASINA; 27.12.2022 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.”

* Yargı mercileri tarafından verilen kararlar yürürlükte bulunan mevzuat hükümlerine ve olayın özelliklerine göre verilen kararlar olup; kararların emsal karar olarak uygulanıp uygulanmayacağı her somut olay özelinde ayrıca değerlendirilmelidir. Kapsamlı değerlendirme ve benzer içtihat örnekleri için ilgili departmanımız ile iletişime geçiniz.