Şikâyet dilekçesi ve ön inceleme raporu incelendi:
Başvuru dilekçesinde özetle; söz konusu alımın 4734 sayılı Kanunun temel ilkelerini ihlal ettiği, alım konusu malzemeye ilişkin doğrudan marka ve ürün kodu belirtildiği (Hisar Optima Akdeniz 9102, 9103), başka herhangi bir kaşık, çatal, bıçak üreticisinin ürünlerini teklif edebilmelerinin mümkün olmadığı, idarenin eşik değerin altında kalmak için alımı kısımlara böldüğü, idarenin büyük ve devamlı ihtiyacının söz konusu olduğunun şartnameden anlaşıldığı, bundan sonra da aynı şekilde ve ilelebet aynı üretici firmanın ürünlerinin tedarik edilmesinin alımların bir başka üreticiye sürekli kapalı olması sonucunu doğuracağı, idarenin cevap yazısında belirtilen yönetmeliğin 27 ve 29 uncu maddelerinin şikâyet konusu edilen nitelikte bir temin yapma imkanını vermediği, teklif veren firmanın çok olmasının rekabet koşullarını sağlamadığı, bir tek üretici firmanın ürünlerine bağımlı olmanın o firmanın fiyat politikasına bağlı olunacağı anlamına geleceği, idarenin cevap yazısının 3/a bendinde değinilen tüm niteliklerin tedarikçisi oldukları firmalar tarafından sağlandığı, alımın (2012-079) iptal edilerek yeniden ihaleye çıkılması gerektiği iddialarına yer verilmiştir.
Başvuruya ilişkin olarak ön inceleme raporu hazırlanmış olmakla birlikte yapılan değerlendirme sonucunda esasın incelenmesi gerektiği sonucuna varılmıştır. Bu çerçevede yapılan inceleme sonucunda:
Başvuruya konu alıma ilişkin Kurumun 20.07.2012 tarihli yazısı ile Gölcük Orduevleri Müdürlüğünden:
“1) Alımın hangi mevzuat kapsamında gerçekleştirildiği ve bu hususa ilişkin bilgi ve belgeler, (4734 sayılı Kanunun 22 nci maddesi ya da diğer mevzuat)
2) İhale(Alım) onay belgesi ve eki yaklaşık maliyet hesap cetveli.
3) Doğrudan temin kapsamında alım yapılmak üzere ihtiyacın kısımlara bölünüp bölünmediği, alım konusu mallar için marka ve ürün kodu belirtilip belirtilmediği.
4) Başvuru sahibine verilen cevabi 28.06.2012 tarih ve 400-1164-12 sayılı yazınızda bahsi geçen Orduevleri, Askeri Gazinolar ve Sosyal Tesisler Yönetmeliğinin (27 ve 29 uncu maddelerini içeren) tam metni.” hususları ile ilgili bilgi ve belgeler istenilmiştir.
İdarenin Kuruma gönderdiği 24.07.2012 tarihli yazısında özetle “Gölcük Orduevleri Müdürlüğünün Mal/Hizmet alımlarının MSYT 58-2(A) Orduevleri, Askeri Gazinolar ve Sosyal Tesisler Yönetmelik doğrultusunda yapıldığı, anılan Yönetmeliğin 27 ve 29 uncu maddelerinde yer alan hükümleri, Orduevleri, Askeri Gazinolar ve sosyal tesislerin genel bütçe kapsamında olmadığı, bu tesislerin kaynaklarının temelini genel bütçe değil kendi gelirleri olduğu, dolayısıyla kendi gelirlerinden elde ettiği kaynaklarla yaptığı tedarik faaliyetlerinin 4734 sayılı Kanun kapsamında olmadığı, kendi tabi oldukları yönetmelik doğrultusunda icra ettikleri, her ne kadar 4734 sayılı Kanun kapsamında yapılmasa bile doğrudan temin limitinin çok altında kaldığı, kendi tabi oldukları mevzuat hükümlerine göre şeffaf, saydam, rekabeti ve eşitliği sağlayıcı şekilde alımı yaptıkları, herhangi bir istekli lehine veya aleyhine bir durumun söz konusu olmadığı” hususlarında açıklamaların yapıldığı anlaşılmıştır.
İdarenin Kuruma gönderdiği anılan yazısı ve ekinde yer alan bilgi ve belgelerden söz konusu alımın 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu kapsamında değil MSYT 58-2(A) Orduevleri, Askeri Gazinolar ve Sosyal Tesisler Yönetmeliği doğrultusunda yapıldığı anlaşılmıştır.
4734 sayılı Kanun’un 1 inci maddesinde Kanun’un amacı “kamu hukukuna tabi olan veya kamunun denetimi altında bulunan veyahut kamu kaynağı kullanan kamu kurum ve kuruluşlarının yapacakları ihalelerde uygulanacak esas ve usulleri belirlemek” olarak belirtilmiştir.
Anılan Kanun’un “kapsama” ilişkin 2 nci maddesinde de, maddede belirtilen idarelerin kullanımında bulunan her türlü kaynaktan karşılanan mal ve hizmet alımları ile yapım işleri ihalelerinin bu Kanun hükümlerine göre yürütüleceği ifade edilmiştir.
Kamu İhale Kanunu’nun 2 nci maddesinin gerekçesi Kanun tasarısında “Kamu kurum ve kuruluşlarının ihale işlemlerinde ayrı mevzuata tâbi olması, kamuda farklı usul ve esasların uygulanmasına neden olmaktadır. Aynı idare tarafından çeşitli kaynaklardan finanse edilen işlerin ihalelerinde de ayrı mevzuatın bulunması uygulamada karmaşayı artırmaktadır. Bu nedenle, idarelerin kullanımında bulunan her türlü kaynaktan yapacakları harcamalara ilişkin mal veya hizmet alımları ile yapım işlerinin ihalelerinde uygulama birliğini sağlamak amacıyla genel bütçeye dahil daireler, katma bütçeli idareler, özel idare ve belediyelerin yanısıra;
- Bu idarelere bağlı döner sermayeli kuruluşlar, birlikler, tüzel kişiler,
- Enerji, su, ulaştırma ve telekomünikasyon sektörlerinde faaliyet gösterenler dahil, kamu iktisadi kuruluşları ile iktisadi devlet teşekküllerinden oluşan bütün kamu iktisadi teşebbüsleri,
- Sosyal güvenlik kuruluşları, fonlar, özel kanunlarla kurulmuş ve kendilerine kamu görevi verilmiş tüzel kişiliğe sahip kuruluşlar (mesleki kuruluşlar hariç) ile bağımsız bütçeli kuruluşlar,
- Yukarıda belirtilen daire, idare, kuruluş ve teşebbüslerin sermayesinin yarısından fazlasına sahip bulundukları her çeşit kuruluş, müessese, birlik, işletme ve şirketler,
Kanun kapsamına alınmıştır.
Ancak, 4603 sayılı Kanun kapsamındaki bankalar bu Kanun kapsamı dışında tutulmuştur.” şeklinde ifade edilmiştir.
Milli Savunma Bakanlığına bağlı Orduevleri, askeri kantin ve sosyal tesislerin 4734 sayılı Kanun kapsamında olup olmadığı hususuna ilişkin olarak 25.03.2004 tarihli ve 2004/DK-D-91 sayılı Kamu İhale Kurulu kararında “4734 sayılı Kamu İhale Kanununun 2 nci maddesinin (a) bendine göre; Genel bütçeye dahil daireler, katma bütçeli idareler, özel idareler ve belediyeler ile bunlara bağlı; döner sermayeli kuruluşlar, birlikler ve tüzel kişilerin kullanımında bulunan her türlü kaynaktan karşılanan mal veya hizmet alımları ile yapım işleri bu Kanun hükümlerine göre yürütülür.
4734 sayılı Kanun kapsamındaki kamu kurum ve kuruluşlarına ait ve ayrı tüzel kişilikleri bulunmayan eğitim ve dinlenme tesisleri, misafirhane, kreş, spor tesisleri gibi sosyal tesislerin 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu kapsamında yer aldığına dair Kamu İhale Kurulu tarafından 11.04.2003 tarih ve 2003/DK.D-120 sayılı karar alınmıştır. Buna göre, ayrı tüzel kişilikleri bulunmayan ordu evleri, askeri gazinolar ve sosyal tesisler ile askeri kantinler tarafından yapılacak harcamaların 4734 sayılı Yasaya tabi olarak gerçekleştirilmesi gerekmektedir.
4734 sayılı Kanunun 18 nci maddesinde ihale usulleri; açık ihale usulü, belli istekliler arasında ihale usulü ve pazarlık usulü olarak belirlenmiş ayrıca 22 nci maddesinde, ihale usulü olarak sayılmayan doğrudan temin yöntemi düzenlenmiştir. Buna göre Kanun kapsamındaki kuruluşların, genel alım yöntemi olan açık ihale usulü ile veya Yasadaki koşulların bulunması halinde belli istekliler arasında ihale usulü ya da pazarlık usulü ile ihtiyaçlarını temin etmeleri, öte yandan Yasanın 22 nci maddesinin (d) bendindeki limite kadar olan ihtiyaçları ile aynı maddenin diğer bentlerinde düzenlenmiş olan özel hallere ilişkin ihtiyaçlarını ihale yöntemlerine tabi olmadan, doğrudan teminle karşılamaları mümkün bulunmaktadır.” denilmiştir.
Ayrıca 11.04.2003 tarihli ve 2003/DK.D-120 ve 09.01.2012 tarihli ve 2012/DK.D-10 sayılı Düzenleyici Kurul Kararlarında, ayrı tüzel kişilikleri bulunmayan Orduevleri, askeri gazinolar ve sosyal tesisler ile askeri kantinler tarafından yapılacak harcamaların 4734 sayılı Kanun’a tabi olarak gerçekleştirilmesi gerektiği hüküm altına alınmıştır.
Anılan Kurul kararları çerçevesinde orduevleri, 4734 sayılı Kanun kapsamında olduğundan, bu idareler tarafından gerçekleştirilen alımların da 4734 sayılı Kanunda öngörülen açık ihale usulü ile veya anılan Kanunda belirlenen koşulların bulunması halinde belli istekliler arasında ihale usulü ya da pazarlık usulü ile gerçekleştirilmesi, öte yandan Kanun’un 22 nci maddesinin (d) bendindeki limite kadar olan ihtiyaçları ile aynı maddenin diğer bentlerinde düzenlenmiş olan özel hallere ilişkin ihtiyaçlarını ise ihale yöntemlerine tabi olmadan doğrudan temin yöntemi ile karşılamaları gerekmektedir.
Her ne kadar Gölcük Orduevleri Müdürlüğünün söz konusu alımı “MSYT 58-2(A) Orduevleri, Askeri Gazinolar ve Sosyal Tesisler Yönetmeliği” kapsamında gerçekleştirdiği anlaşılmış olsa da yukarıda aktarılan gerekçelerle orduevleri tarafından gerçekleştirilen alımların da 4734 sayılı Kamu İhale Kanununda düzenlenen alım usullerinden biri ile yapılması gerektiği anlaşıldığından, ihtiyacın 4734 sayılı Kanun kapsamında karşılanması gerekirken, mevzuata aykırı olarak MSYT 58-2(A) Orduevleri, Askeri Gazinolar ve Sosyal Tesisler Yönetmelik hükümleri çerçevesinde karşılandığından incelemeye konu alıma ilişkin idare işlemlerinin iptal edilmesi gerektiği sonucuna varılmıştır.
Açıklanan nedenlerle 4734 sayılı Kanun’un 65 inci maddesi uyarınca bu kararın tebliğ edildiği veya tebliğ edilmiş sayıldığı tarihi izleyen 60 gün içerisinde Ankara İdare Mahkemelerinde dava yolu açık olmak üzere:
1) Anılan Kanun’un 54 üncü maddesinin onuncu fıkrasının (a) bendi gereğince alıma ilişkin idare işlemlerinin iptaline,
2) İdarenin 4734 sayılı Kanun kapsamında bulunması nedeniyle söz konusu alımın anılan Kanun hükümleri gereğince yapılması gerekirken, mevzuata aykırı olarak MSYT 58-2(A) Orduevleri, Askeri Gazinolar ve Sosyal Tesisler Yönetmeliği kapsamında yapıldığı hususunun Milli Savunma Bakanlığına bildirilmesine,
Oybirliği ile karar verildi.
Mahmut GÜRSES
Başkan
|
|
Kazım ÖZKAN
II. Başkan
|
Ali Kemal AKKOÇ
Kurul Üyesi
|
Ahmet ÖZBAKIR
Kurul Üyesi
|
|
Hasan KOCAGÖZ
Kurul Üyesi
|
Hamdi GÜLEÇ
Kurul Üyesi
|
Mehmet AKSOY
Kurul Üyesi
|
|