Devlet Su İşleri Genel Müdürlüğü 18. Bölge Müdürlüğü tarafından 10.05.2012 tarihinde açık ihale usulü ile yapılan “18. Bölge Enerji Tesisi-2012 Yılı I. Grup Yas Enerji Tesisi” ihalesine ilişkin olarak R.T.B. Mühendislik Ltd. Şti.’nin 01.06.2012 tarihinde yaptığı şikâyet başvurusunun, idarenin 01.06.2012 tarihli yazısı ile reddi üzerine, başvuru sahibinin  12.06.2012 tarih ve 21498 sayı ile Kurum kayıtlarına alınan 11.06.2012 tarihli dilekçe ile itirazen şikâyet başvurusunda bulunduğu,

İdare tarafından gönderilen bilgi ve belgelerin incelenmesinden;

4734 sayılı Kanunun 54 üncü maddesinin onuncu fıkrasının (b) bendi gereğince düzeltici işlem belirlenmesine,

Karar verilmesinin uygun olacağı hususlarına yer verilmiştir.

Esas İnceleme Raporu ve ekleri incelendi:

İtirazen şikâyet dilekçesinde özetle; aşırı düşük teklif sorgulamasına cevap veren isteklilerin açıklamalarının mevzuata uygun olmadığı iddialarına yer verilmiştir.

Başvuru sahibinin iddialarının değerlendirilmesi sonucunda aşağıdaki hususlar tespit edilmiştir:

İhale komisyonu tarafından, 1.640.667,12 TL olarak hesaplanan aşırı düşük teklif sınır değerinin altında teklif veren iki istekliden 4734 sayılı Kanunun 38 inci maddesi uyarınca tekliflerine ilişkin açıklama istenildiği ve her iki isteklinin de açıklamalarının uygun görülmesi üzerine ihalenin Dostlar Elektrik İnş. Taah. San. ve Tic. Ltd. Şti. üzerinde bırakıldığı tespit edilmiştir.

4734 sayılı Kanunun “Aşırı düşük teklifler” başlıklı 38 inci maddesinde;

“İhale komisyonu verilen teklifleri 37 nci maddeye göre değerlendirdikten sonra, diğer tekliflere veya idarenin tespit ettiği yaklaşık maliyete göre teklif fiyatı aşırı düşük olanları tespit eder. Bu teklifleri reddetmeden önce, belirlediği süre içinde teklif sahiplerinden teklifte önemli olduğunu tespit ettiği bileşenler ile ilgili ayrıntıları yazılı olarak ister.

İhale komisyonu, aşırı düşük tekliflerin tespiti ve değerlendirilmesinde Kurum tarafından belirlenen kriterleri esas alır. Kurum bu maddenin uygulanmasında; aşırı düşük tekliflerin tespiti, değerlendirilmesi ve ekonomik açıdan en avantajlı teklifin belirlenmesi amacıyla sınır değer veya sorgulama kriterleri ya da ortalamalar belirlemeye yetkilidir.” hükmü,

Kamu İhale Genel Tebliği’nin 45.1.13 üncü maddesinde ise;

“Teklifi aşırı düşük bulunan isteklilerin, tekliflerinde önemli olduğu tespit edilen bileşenler ile ilgili olarak Kanunun 38 inci maddesi uyarınca yapacakları açıklamada; sorgulamaya konu iş kalemlerine/gruplarına ilişkin analizler ile bu analizlere dayanak teşkil eden bilgi ve belgeleri sunmaları gerekmektedir.

İstekliler tekliflerine ilişkin olarak yukarıda sayılan belgelerden kendileri için uygun olanları (45.1.13.1 – 45.1.13.8) maddelerine göre yapacakları açıklamalar kapsamında sunacaklardır…” açıklaması yer almaktadır.

İdarece aşırı düşük teklif sorgulamasına tabi tutulan isteklilere gönderilen açıklama isteme yazısında, toplam teklif bedelini oluşturan iş kalemlerine ait miktarlar ile bunlara ait birim fiyatların gösterildiği hesap cetveli ve yazı ekindeki 109 adet iş kaleminden listede açıklanması istenilen 24 adet iş kaleminin birim fiyatlarına ilişkin ihale dokümanında verilen analiz formatına uygun analizler ile bu analizlerin girdi maliyetlerinin Kamu İhale Genel Tebliğinin 45 inci maddesine uygun şekilde belgelendirilerek açıklanması talep edilmiştir.

İhale üzerinde bırakılan istekli Dostlar Elektrik İnş. Taah. San. ve Tic. Ltd. Şti.’nin aşırı düşük teklif açıklamaları incelendiğinde;

Malzeme maliyeti 969.582,03 TL, işçilik maliyeti 90.000,00 TL (20 işçi, 90 gün, 50,00 TL/gün), işçilerin konaklama, yemek vb. masrafları 45.000,00 TL, kum, çakıl, çimento, hırdavat, nakliye ve akaryakıt giderleri 92.000,00 TL, vergi, SGK, sigorta, sözleşme vb. giderleri 160.086,55 TL, yüklenici kârı 180.731,42 TL olmak üzere toplam teklif bedelinin 1.537.400 TL olarak hesaplandığı,

Toplam teklif bedelini oluşturan 81 adet iş kalemine ait miktarlar ile bunlara ait malzeme ve montaj birim fiyatlarının ayrı ayrı gösterildiği hesap cetvelinin sunulduğu, bu cetvelde malzeme bedelinin toplam 969.582,03 TL, montaj bedelinin ise 178.687,85 TL olarak belirtildiği,

İdarece açıklama istenilen 24 adet iş kalemine ait fiyat analizlerinin sunulduğu, fiyat analizlerinin tamamında girdi cinsleri olarak yalnızca malzeme ve işçiliğin belirtildiği, analizlerde yer alan işçilik maliyetinin hesap cetvelindeki montaj bedellerini gösterdiği, idarece açıklanması istenilen 5.6.2 poz nolu “Santrifüj Betonarme Direk 15/3” iş kalemi ile 31.4.2 poz nolu “Direk Tipi Trafo 33/0,4-0,231 KV 63 KVA (Demontajdan Montaj)” iş kalemine ait birim fiyat analizleri sunulmakla birlikte, anılan iş kalemleri istekli tarafından sunulan hesap cetvelinde yer almadığından bu iş kalemlerinin maliyetinin isteklinin teklif bedeline yansıtılmadığı,

İdarece açıklanması istenilen 5.5.1-II poz nolu “Parçalı Kaynaklı Galvanizli Demir Direk” ile “Parçalı Kaynaklı Galvanizli Demir Travers” iş kalemlerinin birim fiyatlarının tevsik edilmesi amacıyla bir kilogram imalattaki malzeme, nakliye ve işçilik bedellerinin gösterildiği üzerinde SMMM’ye ait kaşe, TÜRMOB kaşesi ve imzanın bulunduğu maliyet cetvelinin, ihale tarihi itibariyle isteklinin stoklarında bulunan demir malzemenin miktarının ve ağırlıklı ortalama birim maliyetinin tevsik edilmesi amacıyla stok tespit tutanağının (Ek-O.8) ve maliyet cetvelinde belirtilen galvaniz malzemenin birim fiyatının tevsik edilmesi amacıyla Çepaş Galvaniz Demir Çelik Madencilik İnş. Nak. Tic. ve San. A.Ş. tarafından istekli adına düzenlenmiş alış faturasının sunulduğu, stok tespit tutanağındaki bilgilerden isteklinin stoklarında 59.616 kg köşebent ve NPU demiri bulunduğu görülmekle birlikte, anılan iş kalemleri için 66.339 kg malzeme gerektiği göz önüne alındığında, stoklarda olduğu belirtilen söz konusu malın miktarının, ihale konusu işte kullanılacağı belirtilen miktardan 6.723 kg az olması nedeniyle eksik kalan miktar için Kamu İhale Genel Tebliğinin 45.1.13.7 nci maddesindeki “…Ayrıca stoklarda olduğu belirtilen söz konusu malın miktarının, ihale konusu işte kullanılacağı belirtilen miktardan az olması halinde eksik kalan miktar için bu Tebliğdeki diğer açıklama yöntemlerine uygun olarak açıklama yapılması gereklidir.” açıklaması uyarınca anılan Tebliğin 45 inci maddesindeki diğer yöntemler ile açıklama yapılması gerekirken yapılmadığı, ayrıca galvaniz malzemesinin birim fiyatının alış faturası ile tevsik edilmesinin anılan Tebliğin 45.1.13.9 uncu maddesinin “İstekliler tarafından aşırı düşük teklif sorgulaması kapsamındaki mallara ilişkin olarak stok tespit tutanağı veya proforma fatura ya da fiyat teklifi yerine sadece alış faturası ile açıklamada bulunulması geçerli bir açıklama olarak kabul edilmeyecektir.” açıklamasına aykırı olduğu, 1 kg maliyetinin alt analizinde işçiliğe ilişkin miktarların belli olmadığı, dolayısıyla 0,22 TL’ye nasıl ulaşıldığının anlaşılamadığı, bunun yanında söz konusu cetvelde 0,22 TL olarak birim fiyata dahil edilen işçilik girdisi maliyetinin de anılan Tebliğe uygun olarak belgelendirilmediği,

İdarece açıklanması istenilen diğer iş kalemlerine ait malzeme birim fiyatları Hoca Elektrik San. ve Tic. Ltd. Şti., Enton Beton Enerji Nak. San. ve Tic. Ltd. Şti. ile YD Elektrik Mak. İnş. San. ve Tic. Ltd. Şti.’den alınan proforma fatura ile tevsik edilmekle birlikte, bu iş kalemlerine ait analizlerde belirtilen işçilik girdisi maliyetleri ile istekli tarafından sunulan hesap cetvelindeki montaj bedellerinin herhangi bir analize dayanmadığı ve anılan Tebliğin 45 inci maddesine uygun olarak belgelendirilmediği,

Direkler için 500 m3 temel gerektiği hesaplanarak bunun için 750 m3 kum ve çakıl ile 3.200 torba çimento maliyet hesaplarına dahil edilmekle birlikte bu miktarların herhangi bir analize dayanmadığı,

Ayrıca istekliye ait araç ve iş makinelerine ait ruhsat fotokopisi sunularak, nakliye giderinin Karu Kardeşler İnş. Malz. San. ve Dahili Tic. Ltd. Şti.’den alınan, all risk sigorta giderinin ise Nayan Sigorta Aracılık Hiz. Ltd. Şti.’den alınan Sompo Japan Sigorta’ya ait proforma teklif ile tevsik edildiği görülmüştür.

İhalede ekonomik açıdan en avantajlı ikinci teklif sahibi olarak belirlenen Enerji Müh. İnş. Yapı Mlz. Nak. San. ve Tic. Ltd. Şti.’nin aşırı düşük teklif açıklamaları incelendiğinde ise;

Malzeme maliyeti 1.129.367,34 TL, nakliye maliyeti 10.000,00 TL, hazır beton maliyeti 41.004,53 TL, şantiye genel giderleri ve işçilik maliyeti 152.100,00 TL, all risk sigorta maliyeti 2.200,00 TL, noter masrafı ve sözleşme giderleri 20.311,15 TL, SGK ve vergi ödemeleri 29.784,02 TL, teminat mektubu gideri 1.500,00 TL ve yüklenici kârı 238.624,70 TL olmak üzere toplam teklif bedelinin 1.624.891,74 TL olarak hesaplandığı,

Toplam teklif bedelini oluşturan 84 adet iş kalemine ait miktarlar ile bunlara ait malzeme ve montaj birim fiyatlarının ayrı ayrı gösterildiği hesap cetvelinin sunulduğu, bu cetvelde malzeme bedelinin toplam 1.294.246,34 TL, montaj bedelinin ise 296.480,40 TL olarak belirtildiği,

İdarece açıklama istenilen 24 adet iş kalemine ait fiyat analizlerinin sunulduğu, fiyat analizlerinin tamamında girdi cinsleri olarak yalnızca malzeme ve işçiliğin belirtildiği, analizlerde yer alan işçilik maliyetinin hesap cetvelindeki montaj bedellerini gösterdiği, idarece açıklanması istenilen 31.4.2 poz nolu “Direk Tipi Trafo 33/0,4-0,231 KV 63 KVA (Demontajdan Montaj)” iş kalemine ait birim fiyat analizi sunulmakla birlikte, anılan iş kalemi istekli tarafından sunulan hesap cetvelinde yer almadığından bu iş kaleminin maliyetinin isteklinin teklif bedeline yansıtılmadığı,

İdarece açıklanması istenilen diğer iş kalemlerine ait malzeme birim fiyatları Artem Elektronik Otomasyon Mak. İnş. Tic. Ltd. Şti. ile Yiğitbir Elektrik İnş. Taah. San. ve Tic. Ltd. Şti.’den alınan proforma faturalar ile tevsik edilmekle birlikte, bu iş kalemlerine ait analizlerde belirtilen işçilik girdisi maliyetleri ile istekli tarafından sunulan hesap cetvelindeki montaj bedellerinin herhangi bir analize dayanmadığı ve anılan Tebliğin 45 inci maddesine uygun olarak belgelendirilmediği, bunun yanında Artem Elektronik Otomasyon Mak. İnş. Tic. Ltd. Şti. tarafından düzenlene proforma fatura üzerinde SMMM’ye ait mühür, TÜRMOB kaşesi ve imza bulunmakla birlikte, bu belgede de Kamu İhale Genel Tebliğinin 45.1.13.1 ve 45.1.13.2 nci maddelerinde belgeyi onaylayan meslek mensubu tarafından düşülmesi gerektiği belirtilen ibarenin bulunmadığı, dolayısıyla malzeme bedeli bu proforma fatura ile tevsik edilen 6 adet özel birim fiyatlı iş kaleminin malzeme fiyatının anılan Tebliğin 45 inci maddesine uygun olarak belgelendirilmediği gibi idarece açıklama istenilen iş kalemlerine ait analizlerde belirtilen işçilik girdisi maliyetleri ile istekli tarafından sunulan hesap cetvelindeki montaj bedellerinin herhangi bir analize dayanmadığı ve anılan Tebliğin 45 inci maddesine uygun olarak belgelendirilmediği görülmüştür

4734 sayılı Kanunun 38 inci maddesi uyarınca ihale komisyonu tarafından isteklilerce belgelendirilmek suretiyle yapılan yazılı açıklamaların dikkate alınacağı hüküm altına alınmış olup, gerek ihale üzerinde bırakılan istekli Dostlar Elektrik İnş. Taah. San. ve Tic. Ltd. Şti.’nin, gerekse de ihalede ekonomik açıdan en avantajlı ikinci teklif sahibi olarak belirlenen Enerji Müh. İnş. Yapı Mlz. Nak. San. ve Tic. Ltd. Şti.’nin aşırı düşük teklif açıklamalarının Kamu İhale Genel Tebliğinin 45 inci maddesine uygun olarak belgelendirilmediği görüldüğünden, ihale komisyonu tarafından anılan isteklilerin aşırı düşük teklif açıklamalarının yeterli görülmesi işleminde mevzuata uyarlık olmadığı sonucuna varılmıştır. Bu itibarla başvuru sahibinin iddiası yerinde görülmüştür.

Sonuç olarak, yukarıda mevzuata aykırılıkları belirtilen işlemlerin düzeltici işlemle giderilebilecek nitelikte işlemler olduğu tespit edildiğinden, Dostlar Elektrik İnş. Taah. San. ve Tic. Ltd. Şti. ile Enerji Müh. İnş. Yapı Mlz. Nak. San. ve Tic. Ltd. Şti.’nin tekliflerinin değerlendirme dışı bırakılması ve bu aşamadan sonraki işlemlerin mevzuata uygun olarak yeniden gerçekleştirilmesi gerekmektedir.

Açıklanan nedenlerle, 4734 sayılı Kanunun 65 inci maddesi uyarınca bu kararın tebliğ edildiği veya tebliğ edilmiş sayıldığı tarihi izleyen 60 gün içerisinde Ankara İdare Mahkemelerinde dava yolu açık olmak üzere;

Anılan Kanunun 54 üncü maddesinin onuncu fıkrasının (b) bendi gereğince düzeltici işlem belirlenmesine,

Oybirliği ile karar verildi.