Normlar Hiyerarşisine Aykırı Yönetmelik Maddesinin İptali Talebi,
Düzenleyici Bir İşlem Olan Yönetmeliğin Kendinden Önce Gelen Kanun Hükümlerine Aykırı Düzenlemeler Getiremeyeceği- Kanun İle Tanınan Bir Hakkın Kullanımının Yönetmelikle Kanunda Öngörülmeyen Bir Şekilde Daraltılamayacağı Ya Da Kısıtlanamayacağı,
Dayanak Kanun'da noter vekillerinin teminat yatıracağına ilişkin bir düzenleme bulunmaması karşısında dava konusu yönetmelik maddesinde hukuki isabet bulunmadığı hakkında.
Danıştay İdari Dava Daireleri Genel Kurulu’nun 09.03.2022 tarihli Kararı :
“…Uyuşmazlık, noterliğin bir vekil tarafından vekaleten yönetildiği dönemlerde vekilden teminat alınıp alınmayacağına ilişkindir.
1512 Sayılı Kanun'a göre, teminat parası, noterlerin görevleri dolayısıyla sebep olabilecekleri zararlara ve bu yüzden haklarında verilebilecek para cezasına karşılık teşkil etmektedir. Bu nedenle, noterlik mesleğine girenlerden, göreve başladıkları tarihten itibaren iki ay içinde, noterliğin bir yıllık gayrisafi gelirinin %5'i oranında, ilk yılı takip eden yıllarda da bir önceki yıla ait fiili gayrisafi gelirlerinin %1'i oranında teminat alınmaktadır.
Noterliğin çeşitli nedenlerle boşalması halinde ise, yeni noter göreve başlayıncaya kadar noterliğin stajyer, başkatip veya en kıdemli katip tarafından vekaleten yönetilmesine olanak tanınmıştır.
Noterliğin vekaleten yönetildiği dönemlerde, noterliğin gelirleri vekile ait olmayıp, vekile sadece noterlik gelirinden ücret ödenmektedir. Bu ücretin miktarı da noter odası tarafından vekilin kendi aylık veya ücretinden az olmayacak şekilde belirlenmektedir. Noterliğin aylık gayri safi gelirinden, noterlik aidatı, vekilin ücreti ve noterliğin diğer giderleri ayrıldıktan sonra kalan miktar vekil tarafından Türkiye Noterler Birliğine gönderilmektedir.
Dolayısıyla, noterliğin vekaleten yönetildiği dönemdeki işlemlerden doğan zararların, bu dönemdeki geliri sahiplenen Türkiye Noterler Birliği tarafından karşılanması gerekmektedir.
Diğer taraftan, noter vekillerine teminat yatırma konusunda bir mali yükümlülük getirilebilmesi için, Kanun'da bu hususun açıkça hüküm altına alınması gerekmektedir. 1512 Sayılı Kanun'da ise noterlik mesleğine girenlerin teminat yatıracağı belirtilmiş olmakla birlikte, noter vekillerinin de teminat yatırması gerektiğine ilişkin açık bir düzenlemeye yer verilmemiştir.
Bu durumda, noter vekillerinin de teminat yatırması gerektiğine ilişkin dava konusu Noterlik Kanunu Yönetmeliği'nin 76. maddesinin 1. fıkrasında yer alan "noter vekilleri" ibaresinde hukuka uygunluk görülmemiştir.
Bu itibarla, dava konusu düzenlemenin iptali yolundaki temyize konu Daire kararında sonucu itibarıyla hukuka aykırılık bulunmamaktadır.
SONUÇ : Açıklanan nedenlerle;
- Davalı idarelerin temyiz istemlerinin reddine,
- Dava konusu düzenlemenin iptaline ilişkin Danıştay Sekizinci Dairesinin temyize konu 16/04/2021 tarih ve E:2020/5564, K:2021/2355 Sayılı kararının yukarıda belirtilen gerekçe ile ONANMASINA,
- Kesin olarak, 09/03/2022 tarihinde oybirliği ile karar verildi.
* Yargı mercileri tarafından verilen kararlar yürürlükte bulunan mevzuat hükümlerine ve olayın özelliklerine göre verilen kararlar olup; kararların emsal karar olarak uygulanıp uygulanmayacağı her somut olay özelinde ayrıca değerlendirilmelidir. Kapsamlı değerlendirme ve benzer içtihat örnekleri için ilgili departmanımız ile iletişime geçiniz.
