İdari Eylemlerden Doğan Sorumluluklar
İdare toplumun ortak ihtiyaçlarını karşılayarak kamu yararını gerçekleştirmek için çeşitli faaliyetlerde bulunur. İdare bu fonksiyonlarını yerine getire bilmek için,kamu yararını sağlayabilmek için kamu gücü kullanır. Yine idare bu işlemleri yerine getirirken tek taraflı işlem yapabilme ve kişilerin hukuki durumunu ilgilinin rızası hilafına değiştirebilme gücüne sahiptir.
İşte idare diğer devlet kurumlarından farklı olarak çeşitli işlemler ve sayısız eylemlerde bulunur. Bir takım hukuki tasarruflarda bulunduğu gibi çeşitli maddi ameliyelerde de bulunur. İdare bir kamu tüzel kişisi olduğu için bu işlem ve eylemler idarenin nam ve hesabına kamu görevlileri olan gerçek kişiler tarafından icra edilirler. İdarenin bu tek taraflı icra yeteneği nedeniyle idarenin tutum ve davranışları özel kişilerle kıyaslanmayacak kadar sıkı kayıt ve şarta tabi tutulmuştur. bu kayıt ve şartlar idarenin kendi insiyatfine bırakılmamış önceden tayin ve mevzuat olarak tesbit edilmiştir.
Anayasa 6. Madde ‘hiç kimse ve organ kaynağını Anayasadan almayan bir devlet yetkisi kullanamaz.’ Yine A.Y. 123. Maddesi ‘İdare kuruluş ve görevleri ile bir bütündür ve kanunla düzenlenir.’ Demekle kanunilik ilkesini benimsemiştir.
Bu iki anayasal ilke benimsendiğinde buna göre idarenin tüm işlem ve eylemlerinin dayanağının kanunda bulunması gerektiğidir. Bu cümleden olmak üzere Türk idaresi kanundan sarih veya zimmi olarak kuvvet almadan doğrudan Anayasaya dayanarak işlem tesis edip eylemde bulunamaz.
III-İDARİ İŞLEM ve EYLEMLER
A-İDARİ İŞLEMLER
İdari işlem deyimi idari tasarruf anlamında kullanılmakta olup : idari işlem deyimi ‘idari makamlar tarafından gerek tüzük ve yönetmelik gibi objektif düzenleyici tasarrufları ve gerekse bunların ve kanunların uygulanması zamanında;karar, muamele ve başka adlar altında idari maksatlarla tesis olunan her çeşit hukuki tasarruflardır.’ Bu tasarruflar doğal olarak idarenin tek yanlı tasarruflarıdır. İdari işlemlerin en belirgin özelliği ilgililerin isteğine bağlı bulunmamasıdır. Bir idari işlemin yargı denetimine tabi olabilmesi için:
Bu işlemin etkili bir işlem olması
işlemin idari kesinlik kazanması
idarenin işleminin idari bir işlem olması
Açıklandığı üzere idarece tesis edilen işlemlerin hepsi idari davaya konu olabilecek nitelikte değildir. Ancak idarenin tek yanlı irade beyanı ile hukuki durumda değişiklik yapan,kesin,uygulanabilir nitelikteki idari işlemler;menfaati ihlal olunanlar tarafından,iptal ve tam yargı davasına konu edilebilirler.
