| KARŞI OY
İncelemeye konu ihalede;
Başvuru sahibinin iddiasına ilişkin olarak; Akdeniz Üniversitesi Uygulama ve Araştırma Hastanesi tarafından 12.06.2012 tarihinde yapılan 2012/57517 İKN’li “Sağlık ve Sağlık Destek Hizmeti” ihalesine ait teknik şartnamenin “Özel Şartlar” başlıklı 4 üncü maddesinin 17 nci alt bendinde yer alan; “Yüklenici, Döner Sermaye İşletme Müdürlüğünün çalıştığı aynı banka ile çalışacaktır.” düzenlemesinin isteklilerin ticari faaliyetine müdahale niteliğinde olduğu, isteklilerin sürekli çalıştıkları banka dışında başka bir banka ile çalışmak zorunda bırakılmalarının isteklilere ek maliyet getireceği iddia edilmektedir.
Yapılan inceleme ve hukuki değerlendirme;
Sözleşme tasarısının 16. maddesinde; “f) İstekli çalıştırdığı personele yapacağı ücret ödemeleri için (işyerinin bulunduğu Kampüs içinde olması tercih edilecektir) bir banka şubesinde çalıştıracağı işçileri için ayrı ayrı olmak üzere bir bankamatik hesabı açtıracaktır. İdare tarafından yükleniciye yapılacak hak ediş ödemelerini takip eden 2 iş günü içerisinde çalışan personelin ücretleri bu hesaplara yatırılacaktır. Yatırılmadığının tespit edilmesi halinde sözleşme bedelinin % 0,5 oranında ceza uygulanacaktır.” düzenlemesi,
Teknik şartnamenin 4. maddesinde; “17-Yüklenici, istihdam edeceği personel ile alakalı olarak, iş kanunu hükümlerine göre Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı, Bölge Müdürlüğü ve SGK'dan iş yeri sigorta sicil numarası alacaktır. Sigortasız ve karnesiz personel çalıştırılmayacak, bu personele ödenecek ücret, idari şartname ve sözleşmede belirtilen asgari miktarın altında olmayacaktır. Yüklenici, Döner Sermaye İşletme Müdürlüğünün çalıştığı aynı banka ile çalışacaktır.”düzenlemesi yer almaktadır.
Hizmet İşleri Genel Şartnamesinin 38. maddesinde: “Yüklenici çalıştırdığı işçilerin, işin yapılmakta olduğu bir işkolu veya meslekte aynı tipteki bu iş için mevzuatla kabul edilenlerden daha az elverişli olmayan şartlarda çalışmalarını ve ücret almalarını sağlayacaktır. Ücret, yan ödeme ve çalışma şartlarının toplu sözleşme veya mevzuatla tespit edilmemiş olması halinde yüklenici, en yakın ve uygun bir bölgedeki işkolu veya meslekteki aynı tip bir iş için mevzuatla tespit edilenlerden daha az elverişli olmayan ücret, yan ödeme ve çalışma şartlarını sağlayacaktır. Yüklenici, varsa alt yüklenicilerinin bu çalışma şartlarına uymalarını sağlamak için gerekli tedbirleri alacaktır.
Kontrol teşkilatı işyerinde çalışanlar arasında yüklenici veya alt yüklenicilerce ücretleri ödenmeyenlerin bulunup bulunmadığını, vasıflı personel çalıştırılması ihale dokümanında öngörülen işlerde bu personele asgari ücretin üzerinde bir ödeme yapılması istenmişse, belirlenen asgari ödeme tutarının ilgili personele ödenip ödenmediğini kontrol ederek veya bu konuda kendisine gelen talep ve ihbarları değerlendirerek, yükleniciden ve alt yüklenicilerden istenecek bordrolara göre bu ücretlerin yüklenicinin hakedişinden ödenmesini sağlar.
Bu amaçla yüklenicinin hakediş istemesi üzerine, bu istek ve hakedişin ödeneceği tarih (yaklaşık olarak), şantiye şefliği, işyeri ilan tahtası veya işçilerin toplu bulunduğu yerler gibi işçilerin görebileceği yerlere yazılı ilan asılmak suretiyle duyurulur. İlanın yapıldığı, kontrol teşkilatının ve yüklenici veya vekili ile işçi temsilcisinin imzaladıkları bir tutanakla tespit edilerek bu tutanağın bir kopyası hakedişin ödeme yerine gönderilir.
Personel alacakları, hakediş raporunun düzenlendiği tarihten önceki (işçi ücretleri ödeme günü öncesindeki) günler için belirlenmiş sayılır. Bu tür alacakların üç (3) aylık tutarından fazlası hakkında idareye herhangi bir sorumluluk düşmez.
Bildirilen alacak iddiaları, yüklenici veya alt yüklenicinin kayıtları ile varsa puantaj ve daha önceki hesap pusulalarından incelenip anlaşmaya varılan miktarların (üç aylık ücret tutarını geçmemek üzere) yüklenici tarafından bordroya bağlanması sağlanır ve bu bordrolar hakediş raporu ile birlikte ödeme yerine gönderilir.
Yüklenicinin hakedişinin ödenmesi gereken kısmından indirilen bu bordro tutarı ayrı bir çekle ödeme biriminin ilgili mutemedine verilir ve bordroda gösterilen alacaklar ilgililere kontrol teşkilatı, yüklenici veya vekili ile işçi temsilcisinin önünde ödenir. Bu husus ayrıca bir tutanakla tespit olunur. Yapılacak tebligata rağmen yüklenici veya vekili ödemede hazır bulunmazsa bu husus tutanakta belirtilir.
Yüklenicinin iş verdiği alt yüklenicilerin gündelikçi, haftalıkçı veya aylıkçı olarak işyerinde çalıştırdığı işçi, personel ve teknik elemanların tamamı da yüklenicinin elemanları hükmünde olup, bunların ücretlerinin ödenmesinden de doğrudan doğruya yüklenici sorumludur. Yüklenici, bunların ücretleri hakkında da aynen kendi elemanları gibi ve yukarıda belirtildiği şekilde işlem yapmak zorundadır.
Personel alacaklarının kontrol edilebilmesi için yüklenici, teknik ve yönetici personeli ile işçilerine yaptığı ödemelerin bordrolarından birer kopyasını, bordroların düzenlenmesi tarihinden başlayarak en çok bir ay içinde, kontrol teşkilatına verecek ve bu bordrolarda teknik ve yönetici personel ile işçilerin sanatları ve çalıştıkları yerler, ad ve soyadları ile doğum yerleri ve tarihleri belirtilecektir.
Bordrolarda yüklenicinin veya vekilinin imzası bulunacaktır.”hükmü yer almaktadır.
Hizmet İşleri Genel Şartnamesinin 38. maddesindeyapılan düzenlemede, işçi ücretlerinin yüklenici tarafından ödenmesi ve kontrol teşkilatınca işçi ücretlerinin ödenip ödenmediğinin takibinde izlenecek yol ve yöntemler belirlenmiştir. Düzenlemenin lafzından, idarelere, 4734 sayılı Kanun kapsamında yaptığı hizmet alımlarında sözleşmenin yürütülmesi aşamasında, yüklenici ile işçi arasında akdedilen sözleşme uyarınca ödenmesi gereken işçi ücretlerinin ödenmesini takip etme ve ödenmeyen işçi aylıklarının hakedişten kesilerek işçilere ödeme yapılmasını sağlama yetki ve görevi verildiği anlaşılmaktadır.
Teknik şartnamenin şikâyete konu edilen ve yukarıda yer verilen 4. maddesi ile sözleşme tasarısının 16. maddesinde yapılan düzenlemenin, yüklenicinin çalıştıracağı işçilere yapacağı ödemelerin idarece takibinin ve ücret ödenmesinin temini amacına yönelik olduğu anlaşılmıştır.
Bu bağlamda, idarenin yüklenici tarafından işçi ücretlerinin ödenmesini takip ve temin görevi bulunduğu dikkate alındığında, idarenin işçi ücretlerinin ödenmesine ilişkin yöntem belirlemesini engelleyen bir kısıtlama olmadığı gibi, idarenin işçi ücretlerinin ödenmesine ilişkin takip ve temin yükümlülüğünü zamanında yerine getirmesi ve işçi haklarının korunmasına yönelik bir düzenleme yapıldığı anlaşılmakla birlikte, işçilerin maaşlarının yatırılacağı hesapların açılacağı bankanın, idarenin (Döner Sermaye İşletme Müdürlüğünün) çalıştığı banka ile aynı olması şartının, isteklilerin ticari faaliyetlerine müdahale niteliği taşıdığı, ayrıca isteklilerin sürekli çalıştıkları banka dışında başka bir banka ile çalışmak zorunda bırakılmalarının isteklilere ek bir maliyet getirebileceği kabul edildiğinden, başvuru sahibinin iddiasının yerinde olduğu sonucuna varılmıştır.
Yukarıda açıklanan nedenlerle; incelemeye konu ihalede, “ihalenin iptaline” karar verilmesi gerektiği yönündeki düşüncemle, “itirazen şikâyet başvurusunun reddine” ilişkin karara katılmıyorum.
Erkan DEMİRTAŞ
Kurul Üyesi
|
