Sözleşmenin İfası Sırasında Sahte Belge Düzenlendiği İddiası
Tarım İl Müdürlüğü'nde çalışan veteriner hekimin adı, soyadı, unvanı ve sicil numarasının yer aldığı sahte kaşe kullanılarak ve imza taklidi ile düzenlenen sahte kesim raporlarının ibraz edilmesi,
Hizmetin tamamının yerine getirilmesinden sorumlu olan yüklenicinin sözleşmenin uygulanması sırasında sunulan bu belgelerin gerçeğe uygunluğundan da sorumlu olacağı,
Sözleşmenin ifası sırasında idareye sunulan belgelerin sahte olduğu anlaşıldığından "sahte belge kullandığı" sabit olan şirketin, 4735 Sayılı Kamu İhale Sözleşmeleri Kanunu'nun 25/ ( b ) ve 26. maddeleri uyarınca iki yıl süreyle bütün kamu kurum ve kuruluşlarının ihalelerine katılmaktan yasaklanmasına ilişkin dava konusu işlemde hukuka aykırılık bulunmadığı hakkında.
Danıştay 13. Dairesinin 25.05.2021 tarihli kararı:
İSTEMİN KONUSU : Ankara 7. İdare Mahkemesi'nin 30/11/2015 tarih ve E:20**/1**9, K:20**/1**1 Sayılı kararının temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.
YARGILAMA SÜRECİ :
Dava konusu istem: Davacı şirket tarafından, 48.Piyade Eğitim Alay Komutanlığı'nın ihtiyacı olan hazır yemek hizmeti alımı ihalesi sonucunda imzalanan 05/06/2013 tarih ve 1/10-A sayılı sözleşmenin uygulanması sırasında sahte belge düzenlemek, kullanmak veya bunlara teşebbüs etmek fiilini işlediğinden bahisle tüm kamu kurum ve kuruluşlarının ihalelerine katılmaktan iki yıl süreyle yasaklanmasına ilişkin 28/08/2014 tarih ve 14 Sayılı işlemin iptali istenilmiştir.
İlk Derece Mahkemesi kararının özeti: Ankara 7. İdare Mahkemesi'nce verilen kararda; ihale üzerinde kalan ve idareyle sözleşme imzalayan yüklenicinin sorumluluklarının, ihale sözleşmesi ve faaliyet alanı kapsamındaki mevzuatla belirlendiği, Tokat 48. Piyade Eğitim Alay Komutanlığı'nın 1250 personel, 365 gün süreli hazır yemek hizmeti işi ihalesi üzerinde kalan davacı şirket tarafından, işin icrası safhasında duyulan et ihtiyacının Tokat ili, Turhal ilçesinde bulunan Yeşilırmak Et Kombinasından sağlandığı, hayvanların kombinada kesimi yapıldıktan sonra, veteriner kesim raporu ve araç dezenfeksiyon raporları ile birlikte hizmetin verildiği Tokat 48. Piyade Eğitim Alay Komutanlığına getirildiği, burada muayene ve kontrolleri yapıldıktan sonra etin yemekte kullanıldığı, bu haliyle davacı şirketin ihale sözleşmesi ve ilgili mevzuatla belirlenen yükümlülüklerini yerine getirdiği,
Öte yandan, davacının, Yeşilırmak Et Kombinası çalışanlarını ve faaliyetlerini denetleme yetkisi ve imkanı bulunmadığından, Turhal Tarım İl Müdürlüğü'nde çalışan veteriner hekimin adı, soyadı, unvanı ve sicil numarasının yer aldığı sahte kaşe kullanımı ve imza taklidi ile sahte kesim raporları düzenlendiğini anlayarak sahteciliği tespit etmesinin mümkün olmadığı, bu durumda, sahte kesim raporları düzenlenmesi fiili ile ilgisi bulunmayan davacının kombinanın düzenlediği sahte kesim raporundan sorumlu tutularak ihalelere katılmaktan iki yıl süreyle yasaklanmasına ilişkin dava konusu işlemde hukuka uygunluk bulunmadığı sonucuna varılmıştır.
Belirtilen gerekçelerle hukuka aykırı bulunan dava konusu işlemin iptaline karar verilmiştir.
TEMYİZ EDENİN İDDİALARI : Davalı idare tarafından, İdari Şartname'nin 18. maddesinde alt yüklenici yasağının belirtildiği, sahte belgelerin davacı tarafından tanzim edilmemiş olsa dahi davacı tarafından ibraz edildiği, taahhüdün ihale dökümanına uygun olarak yerine getirilmesi gerektiği, İdari Şartnamenin 48.2 maddesi uyarınca davacı şirketin mevzuatta belirtilen belgeleri bulundurmak ve yetkili makamlar talep ettiğinde ibraz etmekle yükümlü olduğu, "Yurt İçinde Canlı Hayvan ve Hayvansal Ürünleri Nakilleri Hakkında Yönetmelik" uyarınca "Araç Dezenfeksiyon Belgesi" ile "Veteriner Sağlık Raporu"nun her mal tesliminde ibrazının gerektiği, yemekte kullanılacak malzemenin kabulünden sunumuna kadar tüm süreçte davacının sorumluluğunun bulunduğu ileri sürülmektedir.
KARŞI TARAFIN SAVUNMASI : Davacı tarafından savunma verilmemiştir.
DANIŞTAY TETKİK HAKİMİ DÜŞÜNCESİ : Temyiz isteminin kabulü gerektiği düşünülmektedir.
Karar veren Danıştay Onüçüncü Dairesi'nce, Tetkik Hakiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:
KARAR : İNCELEME VE GEREKÇE:
MADDİ OLAY :
Tokat 48. Piyade Eğitim Alay Komutanlığı'nın ( 1250 personel, 365 gün ) hazır yemek hizmeti alımı ihalesi sonucunda davacı ile 05/06/2013 tarih ve 1/10-A sayılı sözleşme imzalanmıştır.
Sözleşme kapsamında yürütülen faaliyetlerle ilgili Turhal Kaymakamlığı İlçe Gıda, Tarım ve Hayvancılık Müdürlüğü tarafından yürütülen soruşturma neticesinde, davacı şirkete et temine eden Yeşilırmak Et Kombinası'nın tüm kesim raporlarında tahrifat yapıldığı, kesim cetveli adı altında sahte belge düzenlendiği, Turhal Tarım İl Müdürlüğü'nde çalışan veteriner hekimin adı, soyadı, unvanı ve sicil numarasının yer aldığı kaşenin yeniden bastırıldığı ve imzanın taklit edildiği belirlenmiş; bu tespit üzerine, davacı şirket tarafından sözleşmenin uygulanması sırasında sahte belge düzenlemek veya kullanmak fiilinin işlendiği gerekçesiyle sözleşmesi feshedilmiş, ayrıca 4735 Sayılı Kanun'un 25/b ve 26. maddesi uyarınca davacının tüm kamu kurum ve kuruluşlarının ihalelerine katılmaktan iki yıl süreyle yasaklanmasına karar verilmiştir.
Bunun üzerine, anılan ihalelere katılmaktan yasaklama kararının iptali istemiyle bakılan dava açılmıştır.
İLGİLİ MEVZUAT:
4735 Sayılı Kamu İhale Sözleşmeleri Kanunu'nun 25. maddesinde, "Sözleşmenin uygulanması sırasında aşağıda belirtilen fiil veya davranışlarda bulunmak yasaktır: ...
b- ) Sahte belge düzenlemek, kullanmak veya bunlara teşebbüs etmek. ..."
- maddesinin birinci fıkrasında işlem tarihindeki haliyle, "25. maddede belirtilen fiil veya davranışlarda bulundukları tespit edilenler hakkında fiil veya davranışlarının özelliğine göre, bir yıldan az olmamak üzere iki yıla kadar, 4734 Sayılı Kanun'un 2. ve 3. maddeleri ile istisna edilenler dahil bütün kamu kurum ve kuruluşlarının ihalelerine katılmaktan yasaklama kararı verilir. Katılma yasakları, sözleşmeyi uygulayan bakanlık veya ilgili veya bağlı bulunulan bakanlık, herhangi bir bakanlığın ilgili veya bağlı kuruluşu sayılmayan idarelerde bu idarelerin ihale yetkilileri, il özel idareleri ve belediyeler ile bunlara bağlı birlik, müessese ve işletmelerde ise İçişleri Bakanlığı tarafından verilir." kuralına yer verilmiştir.
HUKUKİ DEĞERLENDİRME:
Aktarılan mevzuat hükümleri uyarınca sahte belge düzenlemek, kullanmak veya bunlara teşebbüs etmek fiillerinden birisini işleyen kimseler hakkında, fiil veya davranışın özelliğine göre, bir yıldan az olmamak üzere iki yıla kadar bütün kamu kurum ve kuruluşlarının ihalelerine katılmaktan yasaklama kararı verileceği açıktır. Bu noktada, yasak fiili işleyenlerin kasıt ile hareket etmesi zorunluluğu bulunmamakta olup, sahte belge kullanmak fiilinin işlenmesi, fiil sabit ise, yasaklama kararı verilebilmesi için tek başına yeterlidir.
Davacı şirket tarafından ihale konusu işin icrası kapsamında kullanılan veteriner sağlık raporları ile dezenfeksiyon belgelerinin sahteliği konusunda, dosyada bulunan belgeler ve taraf beyanları göz önüne alındığında, herhangi bir ihtilaf bulunmadığı anlaşılmaktadır.
Olayda, her ne kadar sahte belgeler davacı şirket tarafından düzenlenmemiş ise de, davacı şirket ile idare arasında imzalanan 05/06/2013 tarih ve 1/10-A sayılı Sözleşme'nin 15. maddesinde alt yüklenici yasağına ilişkin hüküm bulunduğu, İdari Şartname'nin 48.2 maddesinin " ( ç. ) Yemek/stok erzak bulundurulması" alt başlıklı kısmının 11. alt maddesinde, tüm etler için mevzuata uygun olarak alınmış veteriner sağlık raporu ve araç dezenfeksiyon belgesinin her mal tesliminde yüklenici tarafından ibraz edileceğinin düzenlendiği görülmekte olup, bu hükümler uyarınca, hizmetin tamamının yerine getirilmesinden sorumlu olan davacı şirketin, sözleşmenin uygulanması sırasında sunulan bu belgelerin gerçeğe uygunluğundan da sorumlu olacağı açıktır.
Bu itibarla, davalı idareye sunulan belgelerin gerçeğe uygunluğu yönünden davacı şirketin sorumluluğunun bulunduğu ve bahse konu belgelerin sahte olduğu anlaşıldığından "sahte belge kullandığı" sabit olan davacı şirketin, 4735 Sayılı Kamu İhale Sözleşmeleri Kanunu'nun 25/ ( b ) ve 26. maddeleri uyarınca iki yıl süreyle bütün kamu kurum ve kuruluşlarının ihalelerine katılmaktan yasaklanmasına ilişkin dava konusu işlemde hukuka aykırılık bulunmadığı sonucuna varılmaktadır.
Bu itibarla, dava konusu işlemin iptali yönündeki İdare Mahkemesi kararında hukukî isabet bulunmamaktadır.
SONUÇ : Açıklanan nedenlerle;
- Davalının temyiz isteminin kabulüne;
- 2577 Sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 49. maddesi uyarınca Ankara 7. İdare Mahkemesi'nin 30/11/2015 tarih ve E:20**/1**9, K:2015/1**1 Sayılı kararının BOZULMASINA,
- Yeniden bir karar verilmek üzere dosyanın anılan Mahkeme'ye gönderilmesine,
- Bu kararın tebliğ tarihini izleyen 15 ( on beş ) gün içerisinde kararın düzeltilmesi yolu açık olmak üzere, 27.05.2021 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.
* Yargı mercileri tarafından verilen kararlar yürürlükte bulunan mevzuat hükümlerine ve olayın özelliklerine göre verilen kararlar olup; kararların emsal karar olarak uygulanıp uygulanmayacağı her somut olay özelinde ayrıca değerlendirilmelidir. Kapsamlı değerlendirme ve benzer içtihat örnekleri için ilgili departmanımız ile iletişime geçiniz
