Fazla veya yersiz olarak tahsilat yapılması hâlleri hariç, başvurudan feragat durumunda bireysel başvuru harcının iadesi mümkün değildir.

TÜRKİYE CUMHURİYETİ

ANAYASA MAHKEMESİ

BİRİNCİ BÖLÜM

KARAR

(Başvuru Numarası: 2012/69)

 Karar Tarihi: 12/2/2013)

BİRİNCİ BÖLÜM

KARAR

 Başkan : Serruh KALELİ

Üyeler : Mehmet ERTEN

Hicabi DURSUN

Erdal TERCAN

Zühtü ARSLAN

Raportör : Murat AZAKLI

Başvurucu : İrfan AKKAYA

Vekili : Av. Kemal Vehbi GÜL

 I.        BAŞVURUNUN KONUSU

1.      Başvurucu, Samsun ili Tekkeköy ilçesinde bulunan taşınmazının Karayolları Genel Müdürlüğü tarafından kamulaştırıldığını, ancak kamulaştırma bedelinin düşük takdir edildiğini, bedelin artırılması amacıyla Tekkeköy Asliye Hukuk Mahkemesinde açtığı davanın reddedildiğini belirterek mülkiyet hakkının ihlal edildiğini ileri sürmüştür.

II.     BAŞVURU SÜRECİ

2.      Başvuru, 1/10/2012 tarihinde Samsun 3. Asliye Hukuk Mahkemesi vasıtasıyla yapılmıştır. Dilekçe ve eklerinin idari yönden yapılan ön incelemesinde Komisyona sunulmasına engel bir eksikliğin bulunmadığı tespit edilmiştir.

3.      Birinci Bölüm İkinci Komisyonunca, başvurunun çözümünün ilke kararını gerektirmesi nedeniyle Anayasa Mahkemesi İçtüzüğü’nün 33. maddesinin (3) numaralı fıkrası uyarınca kabul edilebilirlik incelemesinin Bölüm tarafından yapılmasına, dosyanın Bölüme gönderilmesine karar verilmiştir.

III.  OLAYLAR VE OLGULAR

A.    Olaylar

4.      Başvuru dilekçesindeki ilgili olaylar özetle şöyledir:

5.      Başvurucunun Samsun ili, Tekkeköy ilçesinde bulunan taşınmazı Karayolları Genel Müdürlüğü tarafından kamulaştırılmış ve kamulaştırma bedelinin başvurucuya ödenmesi üzerine başvurucu tarafından 17/6/1997 tarihinde noterde, bedel artırım davası açmayacağına dair taahhütname düzenlenmiştir.

6.      Başvurucu tarafından kamulaştırma bedelinin artırılması amacıyla Tekkeköy Asliye Hukuk Mahkemesinde açılan dava sonucunda 19/8/1999 tarih ve E.1997/813, K.1999/269 sayılı kararla davanın reddine karar verilmiştir.

7.      Temyiz üzerine Yargıtay 5. Hukuk Dairesinin 21/12/1999 tarih ve E.1999/16854, K.1999/21041 sayılı ilamıyla hüküm onanmıştır.

8.      Başvurucunun beyanına göre 24/1/2000 tarihinde karar düzeltme isteminde bulunulmuş ancak Yargıtay 5. Hukuk Dairesi tarafından istem reddedilmiştir.

B.     İlgili Hukuk

9.      24/4/2001 tarih ve 4650 sayılı Kamulaştırma Kanununda Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun’un 7. maddesi ile yapılan değişiklikten önceki 4/11/1983 tarih ve 2942 sayılı Kamulaştırma Kanunu’nun 14. maddesi, 30/3/2011 tarih ve 6216 sayılı Anayasa Mahkemesinin Kuruluşu ve Yargılama Usulleri Hakkında Kanun’un 49. maddesinin (7) numaralı fıkrası ile 50. maddesinin (5) numaralı fıkrası, 12/1/2011 tarih ve 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun 307. maddesinin (1) numaralı fıkrası ile 312. maddesinin (1) numaralı fıkrası.

IV.  İNCELEME VE GEREKÇE

10.  Mahkemenin 12/2/2013 tarihinde yapmış olduğu toplantıda, başvurucunun 1/10/2012 tarih ve 2012/69 numaralı bireysel başvurusu incelenip gereği düşünüldü:

A.    Başvurucunun İddiaları

11.  Başvurucu, Samsun ili Tekkeköy ilçesinde bulunan taşınmazının Karayolları Genel Müdürlüğü tarafından kamulaştırıldığını ve kamulaştırma bedelinin ödenmesi üzerine 17/6/1997 tarihinde noterde, bedel artırım davası açmayacağına dair taahhütname düzenlendiğini, kamulaştırma bedelinin artırılması amacıyla Tekkeköy Asliye Hukuk Mahkemesinde açtığı dava sonucunda, 19/8/1999 tarih ve E.1997/813, K.1999/269 sayılı kararla davanın reddine karar verildiğini, temyiz üzerine Yargıtay 5. Hukuk Dairesinin 21/12/1999 tarih ve E.1999/16854, K.1999/21041 sayılı ilamıyla hükmü onadığını, karar düzeltme isteminin ise Yargıtay 5. Hukuk Dairesi tarafından 2000 yılında reddedildiğini belirterek Anayasa'nın 35. maddesinde düzenlenen mülkiyet hakkının ihlal edildiğini ileri sürmüş ve yeniden yargılama yapılmasını talep etmiştir.

12.  Başvurucu 5/12/2012 tarihli dilekçesiyle de başvurusundan vazgeçtiğini bildirerek giderlerin düşülmesinden sonra bireysel başvuru harcının bakiye miktarının iadesini istemiştir.

B.     Değerlendirme

13.  6216 sayılı Anayasa Mahkemesinin Kuruluşu ve Yargılama Usulleri Hakkında Kanun’un, “Esas hakkındaki inceleme”kenar başlıklı 49. maddesinin (7) numaralı fıkrası şöyledir:

“Bireysel başvuruların incelenmesinde, bu Kanun ve İçtüzükte hüküm bulunmayan hâllerde ilgili usul kanunlarının bireysel başvurunun niteliğine uygun hükümleri uygulanır.”

14.  6216 sayılı Kanun’un “Kararlar” kenar başlıklı 50. maddesinin (5) numaralı fıkrası şöyledir:

“Davadan feragat hâlinde, düşme kararı verilir.”

15.  Anayasa Mahkemesi İçtüzüğü'nün “Düşme kararı” başlıklı 80. maddesinin (1) ve (2) numaralı fıkraları şöyledir:

“(1) Bölümler ya da komisyonlarca yargılamanın her aşamasında aşağıdaki hallerde düşme kararı verilebilir:

a) Başvurucunun davadan açıkça feragat etmesi

…

(2) Bölümler ya da Komisyonlar; yukarıdaki fıkrada belirtilen nitelikteki bir başvuruyu, Anayasanın uygulanması ve yorumlanması veya temel hakların kapsamının ve sınırlarının belirlenmesi ya da insan haklarına saygının gerekli kıldığı hâllerde incelemeye devam edebilir.”

16.  6216 sayılı Anayasa Mahkemesinin Kuruluşu ve Yargılama Usulleri Hakkında Kanun’un 50. maddesinin (5) numaralı fıkrası ve Anayasa Mahkemesi İçtüzüğü’nün 80. maddesine göre başvurucunun başvurunun her aşamasında başvurudan feragat etmesi mümkündür. Feragat, kelime olarak “vazgeçme” anlamına gelir. 6216 sayılı Kanun’un 49. maddesinin (7) numaralı fıkrasına göre bu konuda uygulanması gereken 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun 307. maddesinde, “Feragat, davacının, talep sonucundan kısmen veya tamamen vazgeçmesidir” şeklinde tanımlanmıştır. İçtüzük'ün 80. maddesinin (1) numaralı fıkrasının (a) bendi gereğince başvurucunun talep sonucundan vazgeçmesi hâlinde Anayasa Mahkemesi tarafından, başvurunun İçtüzük’ün 80. maddesinin (2) numaralı fıkrasındaki istisnalar arasında bulunup bulunmadığı değerlendirilecektir.

17.  Başvuru konusu olayda, başvurucunun 5/12/2012 tarihli dilekçesiyle talep sonucundan vazgeçmesi 6216 sayılı Kanun’un 50. maddesinin (5) numaralı fıkrası ve İçtüzük’ün 80. maddesinin (1) numaralı fıkrasının (a) bendi kapsamında bir feragat olup, İçtüzük’ün 80. maddesinin (2) numaralı fıkrasındaki istisnalar arasında olmayan başvuru hakkında düşme karar verilmesi gerekir.

18.  Öte yandan bireysel başvuru harcının iadesi hususu, 6216 sayılı Kanun ve İçtüzük’te özel olarak düzenlenmemiştir. İlgili diğer mevzuatta da, buna ilişkin bir hüküm bulunmamaktadır. 6216 sayılı Kanun’un 49. maddesinin (7) numaralı fıkrasındaki atıf gereği, 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun 312. maddesindeki “Feragat veya kabul beyanında bulunan taraf, davada aleyhine hüküm verilmiş gibi yargılama giderlerini ödemeye mahkûm edilir. Feragat ve kabul, talep sonucunun sadece bir kısmına ilişkin ise yargılama giderlerine mahkûmiyet, ona göre belirlenir” hükmünden, feragat beyanında bulunan tarafın yargılama giderlerinden sorumlu olacağı anlaşılmaktadır. Bununla birlikte bireysel başvuru harcı, başvuru sürecinin başlatılması için alınmaktadır. Anılan sürecin, esas hakkında inceleme ile sonuçlanması zorunlu olmayıp, ön inceleme veya kabul edilebilirlik incelemesi neticesinde de sona ermesi mümkündür. Dolayısıyla fazla veya yersiz olarak tahsilat yapılması hâlleri hariç, başvurudan feragat durumunda bireysel başvuru harcının iadesi mümkün değildir.

19.  Açıklanan nedenlerle, başvurucunun başvurudan feragat ettiği anlaşıldığından, başvurunun kabul edilebilirlik şartları yönünden incelenmeksizin, “feragat” nedeniyle düşmesine ve bireysel başvuru harcının iadesi talebinin reddine karar verilmesi gerekir.

V.     HÜKÜM

1.         Başvurunun, bireysel başvurudan “feragat” nedeniyle DÜŞMESİNE,

2.         Bireysel başvuru harcının iadesi talebinin REDDİNE, yargılama giderlerinin başvurucu üzerinde bırakılmasına, 12/2/2013 tarihinde OY BİRLİĞİYLE karar verildi.

* Yargı mercileri tarafından verilen kararlar yürürlükte bulunan mevzuat hükümlerine ve olayın özelliklerine göre verilen kararlar olup; kararların emsal karar olarak uygulanıp uygulanmayacağı her somut olay özelinde ayrıca değerlendirilmelidir. Kapsamlı değerlendirme ve benzer içtihat örnekleri için ilgili departmanımız ile iletişime geçiniz.